Za zdrowie jamy ustnej odpowiada przyzębie, złożone z dziąseł, okostnej oraz kości. Paradontoza jest to zapalenie przyzębia, powodujące obniżanie się szyjek zębowych i powstawanie kieszonek. Przy nieodpowiedniej higienie, w kieszonkach zębowych zaczynają gromadzić się bakterie, które skutkują stanem zapalnym. Widocznym skutkiem przewlekłej paradontozy są wydłużone korony zębów oraz cofnięte dziąsła.
Spis treści
Objawy zapalenia przyzębia
Początkowe symptomy paradontozy często są lekceważone przez pacjentów, którzy w ten sposób nieświadomie przyczyniają się do szybkiego rozwoju choroby. Do pierwszych objawów należą:
– zwiększona wrażliwość zębów na zimne, ciepłe lub kwaśne produkty,
– opuchlizna dziąseł, pojawianie się ran i zaczerwienień,
– nieprzyjemny zapach z ust,
– ból zębów.
Gdy zaobserwujesz u siebie powyższe objawy, niezwłocznie zgłoś się do dentysty, aby nie doprowadzić do przewlekłej paradontozy.
Kolejnym stadium zapalenia przyzębia jest widoczne obniżanie się dziąseł i ruchomość zębów. W jamie ustnej mogą również wytworzyć się bolesne ropnie. Jeśli w tej fazie nie podejmie sie natychmiastowego leczenia, można doprowadzić do całkowitej utraty uzębienia.
Czy paradontoza to choroba genetyczna?
Zapalenie przyzębia nie jest chorobą genetyczną – możliwe jest jedynie dziedziczenie predyspozycji do powstawania choroby (np. niskiej odporności). To znaczy, że nawet mając w rodzinie osoby chore na paradontozę, można jej uniknąć, stosując się do zaleceń lekarzy. Według badań, za schorzenie w 90% odpowiada nieprawidłowa higiena jamy ustnej i połączone z nią powstawanie osadu, a następnie kamienia nazębnego.
Przyczyny paradontozy
Jak już wiadomo, zapalenie przyzębia bierze się z zaniedbania higieny jamy ustnej, co nie tyczy się jedynie rzadkiego mycia zębów. Mówiąc o nieprawidłowej higienie, należy również zaliczyć do niej stosowanie drażniących preparatów (np. past do zębów o wysokiej zawartości fluoru lub silnie ścierających), mycie zębów ruchem okrężnym zamiast wymiatającym, używanie zbyt twardej szczoteczki, która może podrażniać i ranić dziąsła oraz pomijanie nitkowania.
Regularne wizyty u stomatologa stanowią podstawę dbania o zdrowie jamy ustnej. Oprócz systematycznych przeglądów i uzupełniania ubytków, pomocnym zabiegiem w przeciwdziałaniu zapaleniu przyzębia jest piaskowanie, czyli czyszczenie z płytki nazębnej. Ponieważ osadzanie się kamienia nazębnego i osadu jest główną przyczyną paradontozy, wykonywanie zabiegu scalingu stanowi jedną z najbardziej efektywnych form zapobiegania tej chorobie.
Do czynników przyczyniających się do zachorowania wlicza się także nadmierne spożycie cukru i węglowodanów oraz przewlekły stres, który może osłabiać układ odpornościowy.
Kto jest narażony na zachorowanie?
Czy skłonność do zachorowania na paradontozę rośnie proporcjonalnie do wieku? Zauważono, że na schorzenie cierpi okolo 70% Polaków, a większość z nich należy do grupy wiekowej 40+. Jednak coraz częściej obserwuje się zacharowalnośc na paradontozę ludzi młodych, a nawet dzieci. To oznacza, że bez względu na wiek należy poświęcić szczególną uwagę higienie jamy ustnej. Ponadto zwiększone ryzyko zachorowania na paradontozę zauważa się u:
– palaczy,
– kobiet w ciąży, u których występują wahania hormonalne,
– cukrzyków, ze względu na skłonność do powstawania stanów zapalnych
– osób z wadą zgryzu – nierówne uzębienie uniemożliwia dokładne szczotkowanie.
Zapalenie dziąseł a paradontoza
Nie każdy przypadek zapalenia dziąseł świadczy o paradontozie, należy jednak pamiętać, że chroniczny problem z dziąsłami może zwiększyć prawdopodobieństwo wystąpienia choroby. Dbanie o jamę ustną w tym okresie jest szczególnie ważne, aby uniknąć rozwinięcia się schorzenia.
Zaawansowana paradontoza
Przewlekłe zapalenie przyzębia może prowadzić do wypadania zębów. Poza przywróceniem symetryczności uśmiechu, uzupełnienie ubytku jest konieczne również w celu uniknięcia nieodwracalnego zanikania tkanki kostnej i dziąsła. W miejscu nieleczonego ubytku zatrzymują się bakterie, które zaostrzają stan zapalny i powodują nieprzyjemny zapach z ust. Dodatkowo rośnie ryzyko utraty pozostałego uzębienia, ponieważ, przez brak podparcia, zęby zaczynają się chwiać.
Paradontoza a implanty
Wiele pacjentów, u których choroba spowodowała utratę zębów, ze względów estetycznych decyduje się na wstawienie implantów. To kosztowna metoda, polegająca na zamocowaniu korony w kościach szczęki za pomocą tytanowej lub cyrkonowej śruby.
Czy paradontoza jest przeciwskazaniem do posiadania implantu? Teoretycznie nie – choroba nie wyklucza zabiegu, jednak konieczne jest jej całkowite wyleczenie przed przystąpieniem do wstawienia implantu zębowego. Posiadanie ubytków w tkance kostnej, spowodowane przez zaawansowaną paradontozę, uniemożliwia zabieg, więc niezbędne jest wcześniejsze przeprowadzenie sterowanej regeneracji kości. W przeciwnym wypadku, spowoduje to odrzucenie implantu.
Sposoby leczenia paradontozy
Pasta do zębów przeciwko paradontozie to najbardziej powszechny produkt, który rzekomo ma hamować rozwój choroby. W rzeczywistości preparat pomaga tylko w łagodzeniu objawów – uśmierza ból i może zmniejszać obrzęk dziąseł, ale nie usuwa przyczyny problemu. Stosowanie specjalistycznych past do zębów, tak jak i innych domowych sposobów może być jedynie uzupełnieniem leczenia paradontozy. Jeśli żadna z popularnych metod nie działa na sedno choroby, jakie kroki należy zatem podjąć?
Po ujawnieniu się pierwszych objawów paradontozy ważna jest jak najszybsza reakcja. Należy oczywiście zwrócić szczególną uwagę na higienę, ale przede wszystkim w zatrzymaniu postępującej choroby konieczna jest interwencja perodontologa, czyli specjalisty od chorób przyzębia. Zabiegi, takie jak scaling, kiretaż kieszonek dziąsłowych lub odbudowa przyzębia to kilka pozycji, na które należy zwrócić uwagę w ofercie lekarzy.
Scaling, czyli usuwanie kamienia nazębnego, stosuje się profilaktycznie lub we wczesnych stadiach choroby. Jest nieinwazyjny i bezbolesny, a dodatkowo, dzięki oczyszczeniu płytki nazębnej z osadu, kamienia i przebarwień, wpływa na polepszenie wyglądu zębów.
Gdy usuwanie kamienia nazębnego nie wystarcza, pacjentowi zaleca się wykonanie kiretażu. Jest to chirurgiczne oczyszczanie kieszonek zębowych, które skutkuje eliminacją stanu zapalnego. Podczas kiretażu kieszonki zostają spłycone, zmniejszając odkładanie się płytki nazębnej. Sposób wykonania leczenia zależy od głębokości kieszonek zębowych – w cięższych przypadkach stomatolog nacina dziąsło, co wiąże się z dłuższym okresem rekonwalescencji.
Zaawansowana paradontoza może trwale uszkodzić tkankę kostną – główny budulec zębów i korzeni. Aby odwrócic zachodzące zmiany, konieczne jest stomatologiczne uzupełnienie ubytków.
Augmentacja, czyli inaczej sterowana odbudowa kości pozwala na zatrzymanie postępującego zaniku tkanki. Zabieg opiera się na wykonaniu przeszczepu, wykorzystując do niego tkankę kostną pobraną od pacjenta lub syntetyczną. Pełne zagojenie operowanego miejsca trwa kilka miesięcy. Zabieg często stanowi jedyne rozwiązanie przy zaniku kości szczęki.
W przypadkach, kiedy zakażenie nie ustaje, lekarz dodatkowo wprowadza terapię antybiotykową, która ma za zadanie wyeliminowanie bakterii.
Profilaktyka
Przeciwdziałanie wystąpieniu paradontozy w głównej mierze opiera się na utrzymywaniu higieny jamy ustnej. Ważne jest prawidłowe szczotkowanie zębów, używanie antyseptycznych i antybakteryjnych płynów do płukania ust oraz nitki do zębów bądź irygatora do przestrzeni międzyzębowych. Nie wolno dopuścić do powstawania osadu, który – nieusuwany – zamienia się w kamień nazębny – głównego sprawcę zapalenia przyzębia. Próchnica również może zapoczątkować schorzenie. Systematyczne wizyty u dentysty oraz wykonywanie zabiegów, takich jak choćby wcześniej wspomniane piaskowanie, stanowi podstawę do zachowania zdrowych zębów i dziąseł.
Artykuł powstał przy współpracy z Demeter – stomatologia Żoliborz
