Wkładka domaciczna z niewiadomych przyczyn uznawana jest za przestarzałą metodę antykoncepcji. Rzeczywiście, pierwsze spirale zostały wynalezione w XIX. wieku i początkowo służyły leczeniu tyłozgięcia macicy. Zapobieganie zapłodnieniu okazało się skutkiem ubocznym kuracji. Obecnie istnieją różne rodzaje antykoncepcyjnych wkładek domacicznych – w tym hormonalne, których skuteczność wynosi niemalże 100 proc.
Czy warto zdecydować się na hormonalną wkładkę domaciczną? Zdecydowanie jest to dobry wybór dla kobiet, którym zdarza się zapomnieć o braniu tabletek antykoncepcyjnych lub nie mogą ich zażywać. Spirala nie wymaga dużo uwagi i działa przez długi okres czasu (od 2 do 6 lat). Jakie są zalety i wady tej metody antykoncepcji? Czy każdy może ją stosować?
Spis treści
Jak działa hormonalna wkładka domaciczna?
Zadaniem pierwszych wkładek domacicznych było leczenie tyłozgięcia macicy i ułatwianie zapłodnienia. Kiedy ich działanie okazało się odwrotne, lekarze zaczęli wykorzystywać spirale jako środek antykoncepcyjny.
W tym celu wymagały one kilku modyfikacji m.in. zmiany metalowego materiału na delikatniejszy i usunięcia ostrych zakończeń. Dzisiejsze hormonalne wkładki domaciczne mają najczęściej kształt litery T i wykonane są z elastycznego plastiku. Mniej popularne niehormonalne spirale posiadają domieszkę miedzi, srebra lub platyny, które wspomagają ich działanie antykoncepcyjne.
Klasyczne wkładki domaciczne zapobiegają zajściu w ciążę poprzez spowalnianie ruchu plemników i utrudnianie im dotarcia do komórki jajowej. Oprócz tego zmieniają konsystencję śluzu w szyjce macicy na gęstszą, a jony miedzi wykazują działanie plemnikobójcze.
Wkładki hormonalne posiadają dodatkowo zbiorniczek z progestagenem, który uniemożliwia zagnieżdżenie zarodka w macicy poprzez zmniejszenie grubości endometrium. Właśnie one wykazują prawie stuprocentową skuteczność w zapobieganiu ciąży.
Wkładka antykoncepcyjna – zalecenia i przeciwwskazania do stosowania
Spirale antykoncepcyjne polecane są kobietom, które wcześniej rodziły i nie planują więcej dzieci. Podobno stosowanie tej metody zwiększa prawdopodobieństwo poronienia lub ciąży pozamacicznej w przyszłości. Jednak zdania lekarzy w tym temacie są podzielone. Jeśli dotychczas nie rodziłaś, najlepiej skonsultuj ten pomysł ze swoim ginekologiem.
Jednym z efektów działania wkładki domacicznej jest występowanie w macicy niegroźnego stanu zapalnego. Dlatego osoby ze skłonnością do infekcji intymnych, mięśniakami, torbielami lub wadami wrodzonymi narządów rodnych nie powinny decydować się na tę metodę.
Przeciwwskazaniem do zastosowania wkładki antykoncepcyjnej jest również wcześniejsze poronienie lub ciąża pozamaciczna. Spirala wykluczona jest w przypadku osób z cukrzycą, anemią, chorobami serca, zapaleniem żył czy problemami z krzepliwością krwi. Także wcześniej przebyte nowotwory, zwłaszcza sutka lub szyjki macicy, uniemożliwiają wdrożenie tej metody. Przed podjęciem decyzji o założeniu wkładki należy przeprowadzić testy alergiczne w celu sprawdzenia, czy nie występuje uczulenie na którykolwiek z jej składników.
Lekarz może zalecić wkładkę wewnątrzmaciczną w celu uregulowania cyklu menstruacyjnego. Poza działaniem antykoncepcyjnym zawarte w niej hormony wpływają na zmniejszenie obfitości i bolesności okresów. Niektóre spirale całkowicie hamują owulację. Dodatkowo są rozwiązaniem dla osób, które nie mogę przyjmować tabletek antykoncepcyjnych zawierających pochodne estrogenu.
Jak stosować hormonalną wkładkę domaciczną?
Od momentu założenia o wkładce domacicznej można właściwie zapomnieć. Jest to prawdopodobnie jej największa zaleta w porównaniu do pozostałych środków antykoncepcyjnych.
Decyzję o zastosowaniu wkładki domacicznej powinny poprzedzać badania hormonalne i dokładne USG ginekologiczne. Najlepszym terminem na aplikację jest ostatni dzień menstruacji ze względu na naturalne rozchylenie kanału szyjki macicy w tym okresie. Jeśli zależy ci na czasie, możesz umówić się na zabieg w dowolnym dniu cyklu.
Lekarz umieszcza wkładkę w macicy i obcina sznurki służące do jej właściwego umiejscowienia. W zależności od wyrobu czas stosowania waha się od 2 do 6 lat. Spiralę można wyjąć w dowolnym momencie, jednak nie wolno robić tego samodzielnie. Zdarzają się przypadki przesunięcia lub wypchnięcia wkładki. W takiej sytuacji należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.
Skutki uboczne wkładki domacicznej
Nie istnieje idealna metoda antykoncepcji dopasowana do każdego. Nawet w przypadku wykluczenia wszelkich przeciwwskazań, założenie wkładki może powodować skutki uboczne. Większość z nich ustępuje po paru tygodniach stosowania, jednak niektóre uniemożliwiają korzystanie z tej metody antykoncepcji.
Do najczęstszych skutków ubocznych spirali hormonalnych należą zaburzenia krwawienia miesiączkowego – zazwyczaj obejmują wzrost obfitości i bolesności miesiączki. Po założeniu wkładki wewnątrzmacicznej u części pacjentek występuje wzrost masy ciała, nudności oraz bóle głowy, pleców i brzucha. Te ostatnie mogą być spowodowane nieprawidłowym umiejscowieniem wkładki w macicy, dlatego warto natychmiast skonsultować je z lekarzem.
Przez pierwsze tygodnie stosowania często zauważalne są również huśtawki nastrojów i drażliwość. U niektórych osób pojawiają się zmiany skórne (np. trądzik) i wzrasta ilość śluzu wydzielanego z pochwy. Najpoważniejszym możliwym skutkiem ubocznym wkładek domacicznych jest powstanie torbieli na jajnikach.
Hormonalna wkładka domaciczna – zalety i wady
Wkładka domaciczna jest najlepszym wyborem dla osób, którym zależy na pewnej i długotrwałej ochronie. Przed jej założeniem warto rozważyć wszystkie za i przeciw.
Zalety hormonalnej spirali antykoncepcyjnej:
- jedna wkładka wystarcza na kilka lat
- stałe zabezpieczenie przed ciążą bez potrzeby pamiętania o zażywaniu tabletek czy zakupie kondomów
- jest bezpieczna w trakcie karmienia piersią
- nie wchodzi w interakcje z innymi lekami
- hormony zmniejszają bolesność i obfitość miesiączek
- polecana dla osób, które nie mogą zażywać pochodnych estrogenu
- bardzo wysoka skuteczność w zapobieganiu ciąży
Wady hormonalnej wkładki domacicznej:
- nie chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową
- wkładka nie jest refundowana, a koszt jej zakupu wynosi od 400 do 1500 złotych
- zwiększone ryzyko wystąpienia torbieli jajników
- zwiększona częstotliwość występowania infekcji intymnych
Jak usunąć spiralę domaciczną?
Usunięcie wkładki domacicznej wymaga ponownej wizyty u ginekologa. Zabieg polega na ostrożnym wyciągnięciu elementu z macicy przy pomocy obecnych przy nim nitek. Chociaż brzmi to łatwo, absolutnie nie należy podejmować prób usunięcia spirali antykoncepcyjnej samodzielnie!
W zależności od producenta i substancji aktywnej, wkładki domaciczne działają od 2 do 5 lat. Jednak panuje przekonanie, że ich skuteczność spada po upływie trzeciego roku stosowania. Podczas wyboru wkładki domacicznej nie kieruj się ceną, a zaleceniami lekarza i własnymi predyspozycjami zdrowotnymi.
Zarazem usunięcie, jak i założenie spirali, jest na liście świadczeń refundowanych. Jeśli ginekolog odmówi bezpłatnego wykonania zabiegu, koniecznie złóż skargę do wojewódzkiego oddziału NFZ. Pamiętaj, aby w takim przypadku zażądać od lekarza odmowy w formie pisemnej.
