Łuszczyca paznokcia – ten, kto na nią cierpi, dobrze wie, jak twardym jest przeciwnikiem. Jej objawy są często trudne do wyleczenia, wystarczy natomiast jeden z pozoru niewinny czynnik, by doprowadzić do wystąpienia choroby, z którą trzeba będzie się zmierzyć i stanąć do walki. Łuszczycy zwyczajnej może towarzyszyć szereg różnych odmian, z których istnienia często nawet nie zdajemy sobie sprawy i które często ciężko jest odróżnić od innych schorzeń. Jedną z takich odmian jest łuszczyca paznokci – mylona czasem z grzybicą. Tego problemu doświadcza spore grono chorych na „zwykły” rodzaj łuszczycy. Dlaczego występuje, jak ją rozpoznać i jak sobie z nią radzić?
Walka z łuszczycą paznokci – podobnie jak z każdą inną odmianą tego problemu – nie należy do łatwych, a widoczne zmiany chorobowe przyprawiają o duży dyskomfort, złe samopoczucie psychiczne, stres, a nawet lęk czy depresję. Nieestetyczne objawy mogą powodować wycofywanie się osoby chorej z życia społecznego i towarzyskiego, co wprowadza duże i bardzo negatywne zmiany w jego życiu. Warto wiedzieć, jak nie dać się tej chorobie i jak z nią walczyć, aby móc normalnie żyć.
Łuszczyca paznokca to wbrew pozorom bardzo powszechny problem – cierpi na nią połowa osób doświadczających objawów łuszczycy zwyczajnej, a także zdecydowana większość (ponad 80 procent!) chorych cierpiących na łuszczycę stawową, wywołującą bardzo problematyczne łuszczycowe zapalenie stawów.
Choroba jest przede wszystkim problemem kosmetycznym, a więc natury estetycznej. Często zdarza się jednak, że jej objawy powodują duży dyskomfort fizyczny, a nawet ból. Część osób chorych może mieć problemy z wykonywaniem codziennych czynności.
Spis treści
Jakie są przyczyny występowania schorzenia?
Niestety jak dotąd medycynie nie udało się ustalić, jakie są przyczyny łuszczycy, również tej atakującej nasze paznokcie. Można stwierdzić, że jest to choroba autoimmunologiczna, a więc taka, w której organizm atakuje sam siebie, samego siebie uznając za wroga. Na pewno duże znaczenie dla zachorowania mają geny, dlatego jedni mają predyspozycję do wystąpienia objawów, a inni nie.
Push the button, czyli jakie czynniki aktywują chorobę
Czasem do pojawienia się zmian łuszczycowych na paznokciach wystarczy jeden z pozoru niezwiązany z nimi czynnik, jeden drobiazg. Może być nim na przykład obecność innych chorób, z którymi się zmagamy. Ostre i przewlekłe zapalenia czy infekcje, takie jak powszechnie występująca angina, a także infekcje wirusowe w rodzaju ospy, odry czy półpaśca – to jedne z wielu aktywatorów objawów łuszczycy paznokcia. Nie trzeba jednak chorób zakaźnych i ciężkich infekcji, by łuszczyca dała o sobie znać – wystarczy zwykłe zapalenie zatok czy problemy z przerośniętymi migdałkami. Nie wspominając już o chorobach przewlekłych, takich jak cukrzyca czy dna moczanowa, które zwiększają ryzyko. Wiele leków przyjmowanych w walce z innymi chorobami może wywołać łuszczycę paznokci – są to między innymi niektóre antybiotyki czy leki hormonalne stosowane w różnego rodzaju zaburzeniach gospodarki hormonalnej.
Czasem nie musimy jednak cierpieć na inne schorzenia czy stosować antybiotykoterapii lub leczenia hormonalnego, by nabawić się tego problemu. Każdy stres, szczególnie ten długotrwały, oraz uraz psychiczny może być bezpośrednim zapalnikiem, który uruchamia łuszczycę paznokci. Zaskakujące może być to, że czasem wystarczy nawet… próchnica! Dlatego często nie jesteśmy w stanie przewidzieć, co wywoła objawy. Możemy tylko próbować z nimi walczyć. Podstawą jednak jest ich prawidłowe rozpoznanie.
Naparstkowanie i plamy olejowe – najczęstsze objawy
Nazwy „naparstkowanie” i „plamy olejowe” brzmią tajemniczo i, oderwane od kontekstu artykułu, w pierwszej kolejności nie przywodzą na myśl choroby. A jednak terminy te oznaczają dwa najpowszechniejsze symptomy łuszczycy paznokci. Naparstkowanie to nic innego jak wgłębienia w płytce paznokciowej. Są zazwyczaj duże i dość głębokie, mają nieregularne kształty. Występują pojedynczo lub w towarzystwie, zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Rzadko kiedy pojawiają się na paznokciach palców stóp, najczęściej można zauważyć je na dłoniach. Jeśli dostrzeżemy je u siebie, powinniśmy również liczyć się z łuszczycowymi zmianami skórnymi, ponieważ naparstkowanie bardzo często poprzedza inne objawy. Plamy olejowe, nazywane także łososiowymi, to drugi pod względem częstotliwości występowania objaw choroby. Są to charakterystyczne plamy brunatnożółtej barwy, które często skupiają się w ogniskach. Początkowo są różowe lub czerwone, a ich występowanie wiąże się z bolesnością i nadwrażliwością paznokcia. Dopiero w drugiej kolejności mogą zmienić barwę na brunatnożółtą, od której wziął się przymiotnik określający je jako „olejowe”.
Inne specyficzne symptomy
Paznokcie zaatakowane przez łuszczycę są słabe i łatwo ulegają zniszczeniu – kruszą się (fachowo jest to nazywane dystrofią paznokcia) i rozdwajają. Częstym zjawiskiem, które towarzyszy chorobie, jest trachyonychia, czyli nierówna powierzchnia paznokcia. Staje się szorstka, widoczne są na niej bruzdy. W przebiegu schorzenia zauważa się też rogowacenie podpaznokciowe, które charakteryzuje się zgrubieniem skóry pod paznokciami. Innym specyficznym objawem mogą być tak zwane linie Beau, czyli zagłębienia na płytkach paznokci – głębokie, poprzeczne. Zagłębienia biegną równolegle do siebie i są efektem chwilowego zahamowania wzrostu płytki. Mogą występować na wszystkich palcach, choć najłatwiej dostrzec je na kciukach. Osoby cierpiące na łuszczycę paznokci czasem zauważają także specyficzne wylewy krwawe w obrębie płytki paznokci, co jest efektem urazów łożyska paznokciowego i objawia się czerwonymi kreskami pod paznokciem. Wszystkim tym objawom – choć stosunkowo rzadko – może towarzyszyć łuszczyca krostkowa, która objawia się w postaci bolesnych krostek w okolicy opuszków palców.
Łuszczyca może prowadzić do utraty paznokcia
Bardzo bolesna i trudna dla pacjenta może być onycholiza, a więc całkowita utrata paznokcia. Jest ona efektem odklejenia się płytki od łożyska, co w konsekwencji zwiększa ryzyko infekcji bakteryjnych. Na taki palec bez paznokcia należy bardzo uważać, również w przypadku, gdy problem dotyczy naszych stóp. Podstawą w takiej sytuacji jest zachowanie odpowiedniej higieny. Nie powinniśmy także piłować słabych i zniszczonych paznokci.
Jak leczyć łuszczycę paznokci? Rola witamin
Leczenie schorzenia nie należy do najłatwiejszych zadań, ponieważ jest ona upartym przeciwnikiem. Podstawą kuracji powinny być różne leki i preparaty z witaminą A, najczęściej retinody, będące jej pochodną. Retinoidy są bardzo często stosowane w leczeniu dermatologicznym, ponieważ mają silne działanie regeneracyjne i łagodzące stan zapalny. Mogą być stosowane miejscowo oraz ogólnie – odpowiednią kurację na pewno dobierze lekarz, do którego trafi pacjent z objawami łuszczycy. W leczeniu sprawdzą się także preparaty z witaminą D3, która ma działanie regenerujące i wpływa na odbudowę zdrowej płytki paznokcia.
Kwas salicylowy i mocznik na ratunek
W leczeniu skuteczne może okazać się także stosowanie kwasu salicylowego na zmienione chorobowo paznokcie. Jest on zupełnie bezpieczny, nie ma więc ryzyka podrażnienia skóry czy zaognienia zmian na paznokciu. Wprost przeciwnie – z pomocą tego preparatu złagodzimy stan zapalny oraz wesprzemy regenerację zrogowaciałej skóry. Z kolei mocznik, dzięki właściwościom higroskopijnym, wiąże wodę w naskórku, co pomaga w nawilżeniu.
Kortykosteroidy i ich działanie
W przebiegu łuszczycy często stosuje się także maści z kortykosteroidami, czyli hormonami steroidowymi takimi jak kortyzol, kortyzon czy kortykosteron. Są często stosowane w chorobach autoimmunologicznych, w których organizm atakuje swoje tkanki. Leki oparte na tych hormonach są bardzo skuteczne, ponieważ działają na wielu płaszczyznach – przeciwzapalnie, immunosupresyjnie, przeciwko obrzękom czy w reakcji na alergię. Jak wszystkie leki sterydowe nie pozostają jednak bez wpływu na nasz organizm i mogą powodować skutki uboczne, na przykład w postaci zaburzeń metabolizmu, rozstępów, osłabienia odporności, a nawet cukrzycy, zaników mięśni czy ciężkich zakażeń. Dlatego leczenie łuszczycy paznokcia takimi preparatami odbywa się pod ścisłą kontrolą lekarza.
Jesteśmy tym, co jemy, czyli dieta w łuszczycy paznokci
Dieta osób borykających się z objawami tej choroby powinna być bogata w kwasy omega-3 i omega-6. Pomagają one we wchłanianiu witamin, szczególnie tak ważnych w leczeniu, jak witamina A i D3. Są zaliczane do kwasów tłuszczowych wielonasyconych, bardzo istotnych dla naszego serca, ciśnienia i naczyń krwionośnych. Są nie tylko zdrowe dla całego organizmu, lecz także działają przeciwzapalnie, przeciwzakrzepowo czy regulują system odpornościowy. Bogatym źródłem tych kwasów będą takie produkty, jak tłoczone na zimno oleje: lniany, rzepakowy czy oliwa z oliwek, tłuste ryby, takie jak łosoś czy śledź, owoce morza, siemię lniane i nasiona chia, pestki słonecznika i dyni, a także wszelkiego rodzaju orzechy – włoskie, laskowe, pekan, nerkowca – migdały czy pistacje. Powinniśmy również wzbogacić naszą dietę o warzywa (szczególnie strączkowe) oraz zioła.
Dieta też może szkodzić
W leczeniu łuszczycy (nie tylko) paznokci warto zrezygnować z częstego jedzenia nabiału oraz produktów bogatych w skrobię, takich jak zboża, kukurydza czy ziemniaki. Ponadto z diety powinniśmy wykluczyć cukier – taki detoks cukrowy wpłynie korzystnie nie tylko na leczenie łuszczycy, ale na cały nasz organizm, nasze samopoczucie i masę ciała – a także tłuszcz zwierzęcy i wszelkiego rodzaju używki, w tym kawę. Zmiana nawyków żywieniowych nie jest łatwa, jednak bardzo szybko przyzwyczaimy się do nowej diety i zaczniemy dostrzegać pozytywne zmiany w naszym zdrowiu oraz wyglądzie.
