Niepłodność dotyka coraz więcej kobiet i mężczyzn. Dla wielu par jest to dramat, a starania o dziecko potrafią trwać wiele lat. Jakie są przyczyny niepłodności? Czy jest ona uleczalna? Czytaj dalej, aby dowiedzieć się, jak leczyć niepłodność u kobiet i mężczyzn.
Istnieją pary, które starają się o dziecko długie miesiące czy lata. Pragną go tym bardziej, im większe są ich starania. Z kolei inne osoby zachodzą w ciążę, pomimo że tego nie chcą. Życie potrafi być przewrotne, jednak diagnoza niepłodności u ciebie lub twojego partnera nie oznacza braku możliwości posiadania dziecka! Odpowiednie leczenie i zapłodnienie in vitro spełniły marzenie o rodzicielstwie wielu par. Dowiedz się, kiedy mówimy o niepłodności oraz jak można ją pokonać.
Spis treści
Przyczyny niepłodności
Trudności z zajściem w ciążę miewają różne podłoże. Nie zawsze są jednoznaczne z występowaniem niepłodności u któregoś z partnerów. Jakie są najczęstsze przyczyny niepłodności u kobiet i mężczyzn?
W przypadku pacjentek płci żeńskiej duże znaczenie ma wiek. Po ukończeniu 35. roku życia szanse na poczęcie dziecka spadają aż o połowę w porównaniu do możliwości kobiety 20-letniej. Z kolei w wieku 41 lat wynoszą one już jedynie 4%! Chociaż późne macierzyństwo jest coraz bardziej popularne, należy wziąć te dane pod uwagę przy planowaniu potomstwa.
Drugą najczęściej spotykaną przyczyną niepłodności jest niedrożność jajowodów. Może być ona wynikiem przebytych w przeszłości chorób wenerycznych (głównie chlamydii i rzeżączki). Problem ten dotyczy również kobiet chorujących na endometriozę czy zespół policystycznych jajników. Również mięśniaki macicy utrudniają zajście w ciążę.
U mężczyzn bezpośrednie przyczyny niepłodności zazwyczaj związane są z jakością nasienia. Najczęściej spotykana dolegliwość to niedrożność nasieniowodów, a nawet ich brak. Niektórzy produkują plemniki, jednak w zbyt małej ilości lub uszkodzone. Zdarza się, że organizm z niewiadomych przyczyn wytwarza przeciwciała przeciwko własnym plemnikom. Źródłem tego działania bywają m.in. choroby genetyczne, takie jak mukowiscydoza czy mutacje chromosomów.
Niepłodność – jak zdiagnozować?
Jak stwierdzić niepłodność? Dopiero po roku starań o zajście w ciążę, czyli odbywania regularnych stosunków bez zabezpieczenia, możecie zacząć się martwić. Jednak ten fakt nie przesądza ostatecznie o chorobie. Zanim zrobicie szereg badań, spróbujcie poprawić jakość waszego życia codziennego.
Zastanówcie się, czy w ostatnich miesiącach nie miały miejsca duże zawirowania lub stresujące wydarzenia w sprawach zawodowych lub osobistych. Może któreś z was za dużo pracuje? Przewlekły stres u któregokolwiek z partnerów skuteczni utrudnia zajście w ciążę.
Zwróćcie również uwagę na swój styl życia. Niewłaściwa dieta, palenie papierosów czy częste picie alkoholu znacznie obniżają prawdopodobieństwo zapłodnienia. Zmiany w tych obszarach na pewno zwiększą wasze szanse na potomka.
Wykluczyliście powyższe możliwości, a nadal na teście ciążowym nie pojawiają się upragnione dwie kreski? Najwyższa pora udać się do lekarza i rozpocząć poszukiwania przyczyny. Najlepiej poddać się badaniom diagnostycznym jednocześnie, aby przyspieszyć rozwiązanie problemu.
Diagnozowanie niepłodności u kobiet
Większość lekarzy rozpoczyna diagnostykę niepłodności u kobiet od sprawdzenia poziomu hormonów. Gospodarka hormonalna w organizmie odgrywa kluczową rolę w wielu chorobach układu rozrodczego. Schorzenia układu endokrynnego mogą powodować trudności z zajściem w ciążę.
Co powinien zbadać lekarz? Na pierwszy ogień idą zazwyczaj hormony tarczycy, czyli FT3, FT4 i TSH. Niedoczynność i nadczynność tego organu są jednymi z najczęściej występujących chorób hormonalnych. Dalsze badania służą określeniu poziomu substancji stricte związanych z układem rozrodczym: estradiolu, progesteronu, luteiny, prolaktyny oraz hormonu anty-Műllerowskiego. Powinny zostać wykonane w konkretnych dniach cyklu menstruacyjnego.
Rutynowym badaniem jest również USG miednicy. Pozwala stwierdzić, czy w budowie jajowodów i macicy nie występują żadne nieprawidłowości. Z kolei badanie HSG (rentgen) umożliwia lekarzowi przyjrzenie się wnętrzu narządów i wykrycie ewentualnej niedrożności jajników lub problemów z macicą.
Diagnozowanie niepłodności u mężczyzn
Diagnostyka w kierunku niepłodności u mężczyzn opiera się głównie na dokładnym przebadaniu nasienia. Podstawowe badanie pozwala określić liczbę plemników, ich ruchliwość oraz jakość. Konieczne jest również wykonanie USG moszny i jąder, które umożliwia wykrycie torbieli, guzków lub bardziej poważnych zmian chorobowych.
Kiedy wyniki badania nasienia budzą wątpliwości, lekarz zazwyczaj zaleca biopsję jądra. Służy ona sprawdzeniu obecności komórek plemnikotwórczych. Najczęściej temu badaniu poddawani są pacjenci, u których stwierdzono brak plemników w nasieniu.
W klinikach leczenia niepłodności prowadzone są również bardziej dokładne badania nad plemnikami. Obejmują one m.in. obserwację zachowania żywej komórki pod mikroskopem czy przebadanie DNA plemnika.
Jak leczyć niepłodność?
Przeprowadzenie dokładnych badań umożliwia odnalezienie bezpośredniej przyczyny niepłodności u jednego lub obojga partnerów. Kiedy powodem problemów z zajściem w ciążę jest inna choroba, należy skupić się w pierwszej kolejności na jej leczeniu.
Jako terapię pierwszego rzutu lekarze zazwyczaj wybierają farmakoterapię. Sprawdza się przy najczęściej występujących problemach hormonalnych. W wielu przypadkach unormowanie poziomu hormonów za pomocą leków przynosi oczekiwany skutek.
Farmaceutyki są również wykorzystywane przy stymulacji jajników do produkcji prawidłowych pęcherzyków owulacyjnych. Jednak w kwestii tego rodzaju leczenia zdania lekarzy są mocno podzielone. Podobno negatywnie wpływa ono na strukturę endometrium, a także powoduje skutki uboczne np. zwiększone prawdopodobieństwo ciąży wielopłodowej.
Jeśli przyczyną choroby są zmiany fizyczne w obrębie organów rozrodczych, często konieczna jest operacja. Tą drogą usuwane są problematyczne polipy, mięśniaki, torbiele. U młodszych kobiet możliwa jest również chirurgiczna korekta jajowodów – poszerzenie ich światła, usunięcie zrostów lub innych zmian chorobowych. Tego typu operacja jest jednak ostatecznością, ponieważ niesie wysokie ryzyko powikłań.
Jedną z najczęściej spotykanych wad u bezpłodnych kobiet jest przegroda w jamie macicy. Jej obecność nie tylko utrudnia zapłodnienie komórki jajowej. Dodatkowo często skutkuje poronieniem. Istnieje możliwość chirurgicznego usunięcia przegrody lub jej przecięcia.
W przypadku niepłodności niewyjaśnionego pochodzenia od razu przechodzi się do metod opartych na sztucznym zapłodnieniu. Jedną z nich jest inseminacja domaciczna nasienia partnera w dni owulacji. Koszt tego typu leczenia jest dosyć wysoki i niesie ryzyko wystąpienia zespołu hiperstymulacji jajników.
Jeżeli starania o dziecko nie przyniosą skutku przez okres dwóch lat, lekarze zazwyczaj proponują zapłodnienie pozaustrojowe (in vitro). Metoda ta jest stosowana również u kobiet powyżej 38. roku życia.
Niepłodność w dzisiejszych czasach przestała być wyrokiem. Liczne metody leczenia pozwalają większości par spełnić marzenia o potomstwie. Najważniejsze jest znalezienie doświadczonego specjalisty, współpraca obojga partnerów i wzajemne wsparcie w drodze do celu.
