Cierpisz na świąd, zaczerwienione wypryski i złuszczanie skóry? To może być egzema! Nie lekceważ pierwszych objawów, ponieważ nieleczona może szybko rozwinąć się i przysporzyć wiele dolegliwości. Zapoznaj się z rodzajami egzemy, aby skutecznie pozbyć się zmian chorobowych.
Kluczową sprawą dla chorych na egzemę i ich otoczenia jest jej zakaźność. Egzema nie należy do chorób zakaźnych i nie przenosi się przez bezpośredni kontakt z osobą chorą bądź przez używanie wspólnych przedmiotów. Powstawanie egzemy ma źródło w genetyce, więc nie istnieje żadne ryzyko zarażenia.
Spis treści
Egzema a atopowe zapalenie skóry
Powszechne stosowanie terminu atopowe zapalenie skóry zamiennie z egzemą jest błędne, AZS jest po prostu jedną z form egzemy, a istnieje ich o wiele więcej. Atopowe zapalenie skóry tworzy się w wyniku atopii, czyli nieprawidłowej reakcji układu immunologicznego na alergeny. Symptomem choroby jest swędzenie skóry, nienaturalne wysuszenie naskórka, powstawanie rumieni pokrytych grudkami i pęcherzykami. Badania wykazują, że najczęściej dolegliwość dotyka dzieci do 5 roku życia.
Egzema – objawy
Egzema charakteryzuje się czerwonym wypryskiem, któremu towarzyszy świąd chorego miejsca. Przebiega zazwyczaj w kilku etapach, a intensywność objawów jest zależna od stopnia nasilenia choroby. W pierwszej fazie na skórze pojawia się widoczny rumień, na którego powierzchni powstają następnie drobne pęcherzyki i wykwity ropne. Drugim etapem rozwijania się przypadłości jest złuszczanie zmienionego chorobowo miejsca i powstawanie strupków. Jeśli wyprysk utrzymuje się przez długi czas, złuszczanie staje się bardzo intensywne, a pacjent odczuwa w tym miejscu silne swędzenie. Podczas trzeciej fazy egzemy ważne jest powstrzymanie się od drapania wyprysku, ponieważ może to spowodować zaognienie objawów choroby i znacznie przedłużyć proces gojenia.
Rodzaje choroby
Istnieje wiele odmian egzemy, a przejawy każdej z nich nieznacznie rożnią się od powyższego, uogólnionego opisu. Jak zatem rozpoznać, z którym wariantem choroby masz styczność?
Najprostsza do rozpoznania jest egzema kontaktowa. Powoduje ją styczność z drażniącym preparatem chemicznym lub alergenem. Można samodzielnie obserwować reakcję skóry na konkretne substancje, aby zidentyfikować, która jest odpowiedzialna za uczulenie, i wyeliminować ją. Do uczulających środków zazwyczaj należą: proszki do prania, chemia wykorzystywana do czyszczenia, detergenty i mydła, niektóre materiały (np. wełna). W przypadku, gdy zmiany powodowane są przez wymienione preparaty chemiczne, zaleca się ich zmianę na specjalne produkty dla alergików lub dostosowane do skór atopowych.
Tak samo w kwestii tak zwanej egzemy zawodowej, wywołanej podrażnieniami przez środki drażniące występujące w miejscu pracy – pojawiają się identyczne objawy do egzemy kontaktowej, z wyjątkiem miejsc występowania zmian. Wykwity powstają przeważnie w górnych częściach ciała, gdzie mają bezpośredni kontakt z pyłami i innymi alergenami. Wyleczenie choroby wywołanej przez podrażnienie wiąże się z zupełnym wyeliminowaniem czynnika uczulającego.
Egzema łojotokowa stanowi większy problem w leczeniu. Powstaje przez naturalną skłonność skóry do nadmiernego wydzielania łoju i najczęściej występuje obok linii włosów, za uszami, w zagięciach oraz fałdach skóry. Ostry przebieg egzemy łojotokowej może prowadzić nawet do łysienia w miejscach występowania wyprysków. Egzema łojotokowa zalicza się do chorób przewlekłych, skłonnych do nawrotów.
Objawy egzemy mikrobowej (pieniążkowatej) przybierają podobną formę do przebiegu AZS. Podczas choroby pojawia się rumień pokryty grudkami i/lub pęcherzami, a skóra w miejscu wyprysku silnie się łuszczy. Powodują ją bakterie paciorkowca, które atakują nadwrażliwą na alergeny pochodzenia bakteryjnego skórę. Ta odmiana egzemy należy do chorób przewlekłych i skłonnych do nawrotów.
Wyprysk potnicowy charakteryzuje się powstawaniem pęcherzy na stopach i dłoniach. Pęcherze podatne są na zakażenia bakteryjne (głównie bakterii gronkowca), które powodują dodatkowo zbieranie się ropy.
Osoby starsze są narażone na zachorowanie na odmianę egzemy występującej w okolicach podudzi. Choroba pojawia się na dolnych kończynach, szczególnie gdy pacjent cierpi na żylaki. Nierzadko ogniskom zapalnym towarzyszy owrzodzenie. Egzema podudzi ma swój początek w problemach z krążeniem i niewydolnością żylną, które osłabiają skórę nóg i czynią ją podatną na uszkodzenia.
Gdy skóra nieodpowiednio reaguje na sztuczne i naturalne promieniowanie ultrafioletowe, mowa o egzemie fotoalergicznej lub fototoksycznej. Powstawanie wyprysku na odsłoniętych na działanie promieni miejscach ciała świadczy o typie fotoalergicznym, natomiast egzema fototoksyczna objawia się występowaniem silnego oparzenia słonecznego lub zaczerwienionych plam bez ekspozycji na promieniowanie UV. Organizm jest bardziej podatny na te rodzaje egzemy w przypadku stosowania substancji fotouczulających, które mogą znajdować się w niektórych filtrach UV, środkach dezynfekujących, antybiotykach, ziołach (dziegcie, dziurawiec), lekach przeciwbólowych.
Egzema u dzieci
U niemowląt egzema objawia się zazwyczaj w formie atopowego zapalenia skóry. Swoje początki ma w nietolerancji pokarmowej, powszechnie występującej u małych dzieci, lub alergii kontaktowej (np. na tkaniny, środki chemiczne, pyły i roztocza). Przebieg egzemy niemowlęcej jest uporczywy, ponieważ dziecko drapie rany, co zaostrza wyprysk. Jak pomóc dziecku? Aby uniemożliwić drapanie, niemowlę powinno mieć krótko przycięte paznokcie, a jeśli to nie wystarczy, można założyć mu bawełniane rękawiczki. Ponadto należy stosować wyłącznie delikatne płyny do mycia, a po kąpieli nawilżać skórę dziecka emolientami. W przypadku uczulenia na roztocza ważne jest częste wietrzenie pomieszczeń i dbanie o czystość w domu.
Leczenie choroby
Koniecznym krokiem przed podjęciem leczenia egzemy jest jej właściwe rozpoznanie. Diagnozę należy pozostawić alergologowi lub dermatologowi, który ustali indywidualny plan leczenia, dopasowany do rodzaju choroby. Samo zlikwidowanie ognisk zapalnych nie wystarcza. Wdrożenie codziennej pielęgnacji jest niezbędne w celu zapobiegania dolegliwości.
Leczenie egzemy o podłożu alergicznym nie różni się wiele od przeprowadzania kuracji podczas zwykłej alergii. Po zidentyfikowaniu źródła uczulenia ogranicza się kontakt pacjenta z danym alergenem, a następnie wprowadza terapię preparatami przeciwalergicznymi, przeciwzapalnymi i antyhistaminowymi. W zależności od decyzji lekarza, zazwyczaj stosuje się maści i żele, a leki doustne mogą stanowić uzupełnienie terapii. Ich systematyczne stosowanie pozytywnie wpływa na stan skóry i skutecznie uwalnia od egzemy.
Czy egzema jest wyleczalna?
Egzema jest chorobą dziedziczną, która ma tendencję do nawrotów. Nawet po wyleczeniu objawów, ogromne znaczenie ma nieprzerwana pielęgnacja skóry i stosowanie się do zaleceń. W przeciwnym wypadku, należy liczyć się z tym, że dolegliwości szybko powrócą.
Profilaktyka
Co należy zrobić, aby zapobiec nawrotom lub wydłużyć remisję choroby? Należy pamiętać, że wysuszanie naskórka sprzyja rozwijaniu się choroby, więc naruszona skóra potrzebuje przede wszystkim nawilżenia i natłuszczenia. Pozytywny wpływ na zmienioną chorobowo skórę mają szczególnie preparaty zawierające witaminę E, A, kojący D-panthenol i glicerynę, które zmiękczają i zatrzymują wilgoć w głębokich warstwach skóry. Poza tym, warto wprowadzić suplementację kwasami Omega-3 oraz witaminą C i D.
Egzema – czego unikać?
Jeśli choroba ma podłoże alergiczne, obowiązkiem jest, w przypadku nietolerancji pokarmowej, wyłączenie alergenu z diety bądź ograniczenie kontaktu z uczulającą substancją. Ochrona od promieniowania słonecznego jest równie ważna w zapobieganiu egzemie. Bez względu na porę roku stosuj wysokie filtry UV i zrezygnuj z wizyt na solarium. Promienie ultrafioletowe działają wysuszająco na naskórek i mogą zaostrzyć wypryski lub spowodować ich nawrót. Unikaj częstego korzystania z pływalni – woda basenowa zawiera silnie podrażniający chlor, który po pobycie należy natychmiast zmyć z ciała i użyć łagodzących kosmetyków.
